काठमाडौं, असार ११ । बलिउड अभिनेता सलमान खानले आफू दुई वटा गम्भीर रोगको सिकार भएको बताएका छन् । उनले आफूलाई 'ब्रेन एन्युरिज्म’ र 'ट्राइजेमिनल न्यूराल्जिया’ नामक रोगले पीडित बनाएको बताएका छन् ।

भारतीय हास्य कलाकार कपिल शर्माको कार्यक्रम 'द ग्रेट इन्डियन कपिल शो' को सिजनको पहिलो अतिथिका रुपमा आएका सलमानले आफू 'ब्रेन एन्युरिज्म' नामक रोगबाट पीडित भएको बताएका थिए । सलमानले सिकन्दरको छायांकनका क्रममा उनको करङमा चोट लागेको बताएका हुन् । हाल ५९ वर्ष भएका सलमान देख्दा फिट देखिएपनि उनी अब पहिलेजस्तो फिट नरहेकाे र हिँडडुल गर्न पनि गाह्रो हुने गरेको उनले खुलाएका छन् ।

ब्रेन एन्यूरिज्म (Brain Aneurysm) एक गम्भीर र खतरनाक रोग हो जुन दिमागभित्रको रक्तवाहिनीको कुनै भाग कमजोर भएर फुलेको (bulge वा balloon-like structure) जस्तो हुन्छ। यो फुलेको भाग कहिलेकाहीँ फुट्न सक्छ, जसले गर्दा मस्तिष्कमा रक्तस्राव (brain hemorrhage) हुनसक्छ, जुन जीवनका लागि जोखिमपूर्ण हुन्छ। ब्रेन एन्यूरिज्म तब हुन्छ जब मस्तिष्कभित्रको रक्तनलीको भित्तो कमजोर भइ एक सानो थैली जस्तो बनेर बाहिर फुल्न थाल्छ। यदि त्यो फुलाइको हिस्सा फट्यो भने यो स्थिति निकै खतरनाक हुन्छ, यसलाई subarachnoid hemorrhage भनिन्छ।

ब्रेन एन्यूरिज्मका लक्षणहरू (Symptoms)
यो रोगलाई साइलेन्ट किलर भनिन्छ किनभने सुरुवातमा प्रायः कुनै लक्षण देखिँदैन । जब देखिन्छ, तब अवस्था गम्भीर भइसकेको हुन्छ। धेरैजसो ब्रेन एन्यूरिज्म फुट्नु अघिसम्म कुनै लक्षण देखिँदैन, तर यदि फुट्ने सम्भावना उच्च छ भने वा यदि यो ठूलो छ भने निम्न लक्षण देखिन सक्छन्: 
    - एक्कासी अत्यन्तै तीव्र टाउको दुखाइ (Thunderclap headache)
    - आँखा धुंधलिनु वा दोहोरो देखिनु
    - मुख वा अनुहारको कुनै भाग सुनिनु वा झमझमाउनु
    - घाटी कडिनु
    - बान्ता वा वाकवाकी लाग्नु
    - सचेतना गुम्नु
    - झट्का (seizure)

किन हुन्छ ब्रेन एन्यूरिज्म?
    - उच्च रक्तचाप (High BP)
    - धूम्रपान
    - मद्यपानको अत्यधिक सेवन
    - अनुवांशिक कारण (Genetic/family history)
    - सिरिजन्म दोष (Congenital weaknesses in blood vessels)

परीक्षण र उपचार
   - सिटि स्क्यान वा MRI Scan 
    - Cerebral Angiography - रक्तवाहिनीहरूको विस्तृत अवस्था हेर्न प्रयोग

उपचार
    - Observation (यदि सानो छ भने)
    - Surgical Clipping – कमजोर भागलाई क्लिप लगाएर फुट्नबाट रोक्ने
    - Endovascular Coiling – रक्तनलीभित्रबाट मिनिमली इनभेसिभ तरिकाले उपचार

जीवनशैलीमा परिवर्तन
    - धूम्रपान बन्द गर्नुपर्छ
    - रक्तचाप नियन्त्रणमा राख्नुपर्छ
    - नियमित व्यायाम गर्नुपर्छ
    - अत्यधिक तनावबाट जोगिनुपर्छ

कस्को लागि बढी जोखिम हुन्छ?
    - उच्च रक्तचाप (High BP) भएका
    - धूम्रपान गर्ने वा अत्यधिक मदिरा सेवन गर्ने
    - परिवारमा ब्रेन एन्यूरिज्म भएको वंशाणु भएकाहरू
    - ४० देखि ६० वर्ष उमेर समूहका व्यक्तिहरू

ब्रेन एन्यूरिज्म एक यस्तो रोग हो जुन लक्षण नदेखिए पनि भित्रभित्रै बढिरहेको हुन्छ । यदि समयमा नपत्ता लागे वा फुट्यो भने, रोगीको जीवन जोखिममा पर्न सक्छ। त्यसैले यसकाे नियमित स्वास्थ्य परीक्षण, ब्लड प्रेशर नियन्त्रण, र स्वस्थ जीवनशैली अत्यन्त जरूरी छ।